Хайлт

Өглөөний мэндээ. Бид цувралаар та бүхэнд дотоод гэж юу болох ямар үүрэг рольтой талаара товчхон мэдээлэл оруулж байгаа билээ Харин өнөөдөр гүйцэтгэх үүргийн талаар мэдээлэл оруулж байна. Дотоод аудит нь байгууллагад стратегийн, үйл ажиллагааны, санхүүгийн зорилгодоо хүрэхэд нь эрсдэлийн удирдлага, хяналт, засаглалын байдалд баталгаажуулалт өгдөг. Дотоод аудитын байгууллагын эрсдэлийн удирдлагад гүйцэтгэх үүрэг Дотоод аудитын олон улсын стандарт нь дотоод аудитыг байгууллагын эрсдэлийн удирдлагын үйл явцыг үнэлж, дүгнэхийг шаарддаг. Эрсдэлийг удирдах гэдэг нь байгууллагын зорилго, зорилтуудыг хангахад ямар эрсдэлүүд гарч болохыг тодорхойлж, үнэлэх, улмаар хариу арга хэмжээ болох хяналтуудыг оновчтой байдлаар хэрэгжүүлэх үйл явц юм. Хэдийгээр дотоод аудит нь эрсдэлийн удирдлагын процессыг бий болгох эсвэл сайжруулахад удирдлагад туслалцаа үзүүлж болох ч эрсдэлийг удирдах гэдэг нь удирдлагын хүлээсэн үүрэг гэдгийг мартаж болохгүй юм. Эрсдэлийн удирдлагын үйл явц үр нөлөөтэй эсэхийг тодорхойлохын тулд дотоод аудитаар дараах асуудлуудын хүрээнд үнэлгээ хийнэ. v. Байгууллагын зорилтууд нь байгууллагын эрхэм зорилгыг дэмжиж, түүнд нийцсэн эсэх; v. Гол чухал нөлөө бүхий эрсдэлүүдийг тодорхойлж, үнэлсэн эсэх; v. Байгууллагын эрсдэл даах чадвартай уялдуулан эрсдэлд хариу арга хэмжээ авдаг эсэх; v. Дээд шатны удирдлага, гүйцэтгэх удирдлага, ажилтнуудад эрсдэлтэй холбоотой мэдээллийг байгууллага дотор цаг тухайд нь мэдээлдэг эсэх. Дотоод аудит нь байгууллагын эрсдэлийн удирдлагын үйл явцыг үнэлэн, түүнийг сайжруулах зөвлөгөө өгснөөр: v. Байгууллагын дээд шатны удирдлага эрсдэлийн удирдлагын үйл явц үр ашигтай байгаа эсэх талаар бодит мэдээлэл авна; v. Дотоод аудитаар өгсөн зөвлөмжийг хэрэгжүүлснээр байгууллагын эрсдэлийн удирдлага сайжирна; v. Байгууллагын эрсдэлийн удирдлага сайжирснаар аливаа гадаад болон дотоод эрсдэлээс урьдчилан сэргийлнэ. Байгууллага эрсдэлээс урьдчилан сэргийлж чадсанаар үйл ажиллагаанд учирч болох аливаа сөрөг нөлөөллөөс боломжит түвшинд ангид байж чадна. Дотоод аудитын байгууллагын дотоод хяналтад гүйцэтгэх үүрэг Дотоод аудитын үйл ажиллагаа нь гол төлөв байгууллагын дотоод хяналтыг сайжруулахад чиглэгддэг. Дотоод аудит нь дотоод хяналтын үйл явцын үр нөлөөтэй ба үр ашигтай байдлыг үнэлэн, байнгын сайжруулалтыг санал болгох замаар удирдлагад туслалцаа үзүүлэх үүрэгтэй. Дотоод аудитаар байгууллагын засаглал, үйл ажиллагаа болон мэдээллийн системийн эрсдэлийг бууруулах хяналтуудын үр нөлөөтэй байдлыг доорх зүйлсийн хүрээнд үнэлнэ. v. Санхүүгийн болон үйл ажиллагааны мэдээллийн үнэн зөв байдал; v. Үйл ажиллагаа, хөтөлбөрийн үр ашигтай ба үр нөлөөтэй байдал; v. Хөрөнгийн хамгаалалт; v. Хууль тогтоомж, дүрэм журмын даган мөрдөлт; vi. НББ-ийн үйл ажиллагааны дотоод хяналтыг үнэлэх. ______________________________________________________________ Эрсдэлийг бууруулах зорилгоор дотоод хяналтын үйл явцыг бий болгох, зохион байгуулах нь байгууллагын удирдлагын хүлээх үүрэг юм. Байгууллагын удирдлага нь энэ талаар бодлого, журам боловсруулж хэрэгжүүлдэг. Дотоод аудиторууд нь харин эдгээр бодлого, журам хэрхэн үр нөлөөтэй хэрэгжиж байгаад үнэлэлт өгч, түүнийг сайжруулах талаар зөвлөгөө өгдөг. Дотоод аудит нь байгууллагын дотоод хяналтын үйл явцын үр нөлөөтэй байдлыг үнэлэн, түүнийг сайжруулах зөвлөгөө өгснөөр: v. Байгууллагын дээд удирдлага дотоод хяналт үр ашигтай байгаа эсэх талаар бодит мэдээлэл авна; v. Дотоод аудитаар өгсөн зөвлөмжийг хэрэгжүүлснээр байгууллагын дотоод хяналт сайжирна; v. Дотоод хяналт сайжирснаар байгууллага дотоод хүчин зүйлсээс үүдэн гарах аливаа эрсдэл, алдаа дутагдлаас урьдчилан сэргийлнэ. Дотоод аудитын үр дүнд дотоод хяналт сайтай байснаар албан хаагчдын ажлын цаг ашиглалт сайжирч, ажлын бүтээмж дээшилнэ. Дотоод аудитын байгууллагын засаглалд гүйцэтгэх үүрэг Байгууллагын засаглал нь тухайн байгууллагын дээд шатны удирдлагаас зорилгодоо хүрэхээр байгууллагын үйл ажиллагааг хянаж, зохицуулж, удирдахаар хэрэгжүүлж буй процесс болон зохион байгуулалтын бүтцийн хослол юм. Засаглалд байгууллагын бүтэц, соёл, бодлого, стратеги, ил тод байдал, ёс зүй гэх зэрэг зүйлс ордог. Дотоод аудитын байгууллагын засаглалд гүйцэтгэх гол үүрэг нь Аудитын хороонд (түүнтэй адилтгах субъект) үүргээ гүйцэтгэхэд нь туслах юм. Үүнд томоохон дотоод хяналтын зөрчлийг тайлагнах, гүйцэтгэх удирдлагын ажлын үр дүнгийн талаар мэдээлэх, Аудитын хорооны хурлын хөтөлбөрт оруулах сэдэв, саналыг зөвлөх зэрэг үйл ажиллагаа орж болно. Засаглалын үйл явцын хүрээнд дараах зорилгуудыг хангахад дотоод аудитын үйл ажиллагаа чиглэгддэг. v. Байгууллагын ёс зүй, соёлыг эрхэмлэн дээдлэх; v. Үр ашигтай гүйцэтгэлийн удирдлага, хариуцлагын системтэй байх; v. Эрсдэл ба хяналтын талаарх мэдээллийг байгууллагын нэгж хэсгүүдэд хүргэх; v. Дээд шатны удирдлага, гүйцэтгэх удирдлага, хөндлөнгийн ба дотоод аудиторуудын үйл ажиллагаа нь хоорондоо уялдаатай байх. Эх сурвалж: Сангийн яамны Төсвийн хяналт, эрсдэлийн удирдлагын газар

Эрхэм санхүүчдээ. Аудитор, аудитын байгуулага, зорилго, зэргийг тухай товчхон мэдээлэл оруулж байна. Аудитор гэж хэн бэ? Аудитор аудитын зарчмуудыг ойлгох, хэрэглэх явдал юм. Үүнд аудитын үйл явцыг удирдан чиглүүлдэг хууль тогтоомж, заавар, арга аргачлал ордог бөгөөд аудит хийхдээ анхаарах гол зүйл юу вэ? гэдэгт хариулт өгнө. Аудиторын байгуулага нь: Тухайн гэрээт Байгууллагын санхүүгийн үнэн зөв байгааг хянан шалгаж, санхүүгийн тайлангийн олон улсын стандарт буюу Монгол улсад хэрэгжиж байгаа татварын хууль тогтоомжийг хэрхэн дагаж мөрдөж байгааг шалгах эрх бүхий байгууллага юм. Аудиторын зорилго нь санхүүгийн тайланг бүхэлд нь залилан, алдаанаас шалтгаалсан материаллаг буруу тайлагналгүй эсэх талаар үндэслэлтэй баталгаа олж авах, аудиторын дүгнэлтийг багтаасан аудитын тайлан гаргах явдал юм. Аудитор яг юу хийдэг вэ? Аудиторууд нягтлан бодох бүртгэлийн бүртгэлийг шалгаж, дүн шинжилгээ хийж, тайлбарлаж, санхүүгийн татвар, НД-ын тайлан гаргах, зөвлөгөө өгөх, эсвэл бусдын бэлтгэсэн тайланд аудит хийж, үнэлдэг мөн зардал болон бусад санхүүгийн төсвийн өгөгдлүүдийг бүртгэх, системийг суурилуулах ажилд гар бие оролцдог. Нягтлан бодогч аудитор мөн үү? Нягтлан бодогч ба Аудитор: Ялгаа нь юу вэ? гэдэг асуултанд хариулт өгөхийг оролдоё. Нягтлан бодогчид санхүүгийн мэдээлэл цуглуулах, тайлан гаргахад анхаарлаа төвлөрүүлдэг бол харин аудиторууд санхүүгийн мэдээллийг үнэн зөв, дүрэм журамд нийцэж байгаа эсэхийг шалгадаг хүмүүс юм. Хэн аудитор байх ёстой вэ? Аудитын компани болон пүүсүүд нь туслах аудиторын албан тушаалд нягтлан бодох бүртгэл, санхүүгийн чиглэлээр бакалаврын зэрэгтэй байх шаардлагатай ба зарим ажил олгогчид дээд түвшний удирдлагын аудиторын албан тушаалд нягтлан бодох бүртгэл, бизнесийн удирдлагын чиглэлээр төгссөн хүмүүсийг ажилд авахыг илүүд үздэг. Аудитын тухай хуулийн 3.1.2-т " аудитор" гэж аудитын үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа этгээд, эсхүл аудитын багийн ахлагч, бусад гишүүнийг ; 3.1.3."партнер" гэж аудитын гэрээт ажлыг гүйцэтгэхтэй холбогдуулан аудитын хуулийн этгээдийн өмнө аудитын дүгнэлтийн талаар хариуцлага хүлээх аудиторыг; 3.1.4."аудитын хуулийн этгээд" гэж аудитын үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөлтэй нөхөрлөл, компанийг; Аудиторуудад ямар ур чадвар хэрэгтэй вэ? Ямар ч асуудалд анхааралтай хандах. Математикийн өндөр ур чадвартай. Асуудлыг шийдвэрлэх маш сайн ур чадвартай. Санхүүгийн системд ихээхэн анхаарал хандуулдаг. Тогтсон хугацаанд, дарамт шахалт дор ажиллах чадвартай. Өөрийн санаачилгаар, багаар ажиллах чадвартай. Мэдээллийн технологийн өндөр ур чадвартай. Яагаад аудитор болох вэ? Та аудитор болсноор өндөр үнэ цэнэтэй, хөрвөх боломжтой ур чадварт суралцах бөгөөд уламжлалт аналитик чадвараас гадна өнөөгийн аудиторууд мэдээллийн дүрслэл, аналитик, мэдээллийн технологийн чадварт суралцдаг. Одоогийн шинэ технологиуд нь алдааг шалгах, гүйлгээний мөчлөгийг хянах зэргээр аудиторуудад илүү ухаалаг, хурдан ажиллахад тусалж байгаа шүү. Аудитор болохын тулд нягтлан бодох бүртгэл, эдийн засагч, санхүүч, менежментийн чиглэлээр мэргэжил эзэмшсэн, Мэргэшсэн нягтлан бодогчийн зэрэгтэй байна. Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай хуулийн: Мэргэшсэн нягтлан бодогчийн эрх олгох шалгалтад орох этгээдэд тавих шаардлага 24.1.Мэргэшсэн нягтлан бодогчийн эрх олгох шалгалтад орох этгээд дараах шаардлагыг хангасан байна: 24.1.1.их, дээд сургуулийг нягтлан бодогчийн мэргэжлээр бакалавр, түүнээс дээш зэрэгтэй төгссөн, мэргэжлээрээ хоёроос доошгүй жил ажилласан байх; 24.1.2.их, дээд сургууль, коллежийн нягтлан бодогчийн мэргэжил эзэмшүүлэх хичээлийн програмыг ханган, санхүүч, эдийн засагч, менежментийн мэргэжлээр бакалавр, түүнээс дээш зэрэгтэй төгссөн, нягтлан бодогчоор дөрвөөс доошгүй жил ажилласан байх. Тодруулах зүйл байвал бидэнд хандаарай.

Өдрийн мэнд. Албан татвар төлөгчийн орлого олох үйл ажиллагаатай хамааралгүй доор дурдсан үйл ажиллагааг Нийгмийн хариуцлагын хүрээнд дэмжих зорилгоор элэгдэл тооцох үндсэн хөрөнгөд оруулсан хөрөнгө оруулалт, харилцан хамааралгүй бусад этгээдэд олгосон санхүүгийн дэмжлэг, хандивын зардлыг хуулийн 20.1 " ... 0-6 тэрбум төгрөгийн албан татвар ногдуулах тухайн жилийн орлого олсон тохиолдолд 10 хувиар, 6 тэрбум төгрөгөөс дээш албан татвар ногдуулах тухайн жилийн орлого олсон тохиолдолд 600 сая төгрөг дээр 6 тэрбумаас дээш давсан орлогод 25 хувиар нэмж албан татвар ногдуулна" татвараас хөнгөлөх бөгөөд хөнгөлөх дүн нь Тухайн татварын жилийн татвар ногдох орлогын 1 хувь хүртэл хэмжээнээс хэтрэхгүй байна. ой, амьтан, ус зэрэг байгалийн баялаг хамгаалах, нөөцийг нэмэгдүүлэх, зохистой ашиглах, нөхөн сэргээх, агаар, ус, хөрсний бохирдлыг бууруулах, цөлжилтийг сааруулах; ахмад настан, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэн, хүүхдийн асрамжийн үйлчилгээ, тэдгээрийн эрхийг хангах, хамгаалах, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд зориулсан тохируулгат орчин бүрдүүлэх, хүүхдийн тоглоомын талбай, зуслан, цэцэрлэгт хүрээлэн барьж байгуулах, ашиглах; соёлын өвийг хамгаалах, сэргээх, музей, номын сангийн үйл ажиллагаа болон хөгжим, кино, гар урлал, тайзны урлагийн бүтээл туурвих, тоглох, түгээх, соёлын бүтээлч үйлдвэрлэлийн цогцолбор барьж байгуулах, ашиглах; нийтийн эзэмшлийн зам, талбай, цэцэрлэгт хүрээлэн барьж байгуулах, ашиглах, хамгаалах, тохижуулах, цэцэрлэгжүүлэх, нийтийн тээврийн хөгжлийг дэмжих; давагдашгүй хүчин зүйл болон түүнтэй адилтгах бусад гамшгийн улмаас хохирол барагдуулах; спортын барилга байгууламж барьж байгуулах, ашиглах, олимпын төрлийн тэмцээн зохион байгуулах, Монголын үндэсний олимпын хорооны бүртгэлтэй олимпын төрлийн спортын холбоо, түүнд бүртгэлтэй баг, мэргэжлийн тамирчин, дасгалжуулагчид олгосон санхүүгийн дэмжлэг; Монгол Улсын Засгийн газраас зарласан тэргүүлэх чиглэлээр гадаадын их, дээд сургууль, дотоодын магадлан итгэмжлэгдсэн их, дээд сургуульд суралцаж байгаа оюутан, мэргэжлийн болон техникийн боловсролын сургалтын байгууллагын суралцагчид олгосон сургалтын төлбөрийн тэтгэлэг; их, дээд сургууль, шинжлэх ухааны академид судалгаа, шинжилгээний зориулалтаар олгосон тэтгэлэг; төрийн болон орон нутгийн өмчийн боловсрол, эрүүл мэндийн байгууллагын үйл ажиллагаа; Засгийн газрын тусгай сангийн үйл ажиллагаа. Хамрах зардал нь дараах шаардлагыг хангасан байна: тухайн татварын тайлант хугацаанд хамаарсан байх; албан татвар төлөгчийн албан татвар ногдох орлого олох үйл ажиллагаатай шууд холбогдон гарсан байх; зардал бодитой гарсан бөгөөд баримт болон холбогдох бүртгэлээр баталгаажсан байх; доор дурдсан бараа, ажил, үйлчилгээний зардал дахин давтагдашгүй дугаар бүхий төлбөрийн баримт, импортын бараанд татвар ногдуулж, гаалийн байгууллагад төлсөн тухай баримтаар баталгаажсан байх: бусад албан татвар төлөгчийн үзүүлсэн ажил, үйлчилгээний зардал; хөдлөх болон үл хөдлөх эд хөрөнгө, биет бус хөрөнгө худалдан авахтай холбогдон гарах зардал. зардлыг тухайн үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа албан татвар төлөгч төлсөн, эсхүл төлөхөөр тайлагнасан байх. Хөнгөлөлтөнд хамаарах хөрөнгө оруулалт, зардлыг татварын албанаас баталсан маягтын дагуу ААНОАТ-ын тайландаа хавсаргаж илгээнэ. Танай байгууллагын өмнөх татварын жилийн албан татвар ногдуулах орлого нь 6 тэрбум төгрөг ба түүнээс дээш бол уг албан татвар төлөгч тухайн татварын жилийн улирлын татварын тайланг дараа улирлын эхний сарын 20-ны дотор , жилийн эцсийн татварын тайланг дараа оны 02 дугаар сарын 10-ны дотор харьяалах татварын албанд хүргүүлнэ. Мөн танай байгууллагын Татварын өмнөх жилийн албан татвар ногдуулах орлого нь 6 тэрбум төгрөг хүртэл энэ хуулийн 29.1-д заасны дагуу татварын албанд бүртгүүлээгүй албан татвар төлөгч тухайн татварын жилийн эхний хагас жилийн татварын тайланг 07 дугаар сарын 20-ны дотор , жилийн эцсийн татварын тайланг дараа оны 02 дугаар сарын 10-ны дотор гаргаж, харьяалах татварын албанд хүргүүлнэ. Тодруулах зүйл байвал бичээрэй. Амжилт.

Оройн мэнд. Өнөөдрөөс эхлэн 7 хоногийн 2 дахь өдөр бүр санхүүгийн тайлагийн үг хэллэгүүдийг Монгол, Англи, Хятад хэлээр нь оруулна аа. Хөрөнгийг дотор нь дараах байдлаар ангилдаг. Эргэлтийн хөрөнгө - Current assets- 周转资金 Эргэлтийн бус хөрөнгө - Non current assets - 非周转资金 Эргэлтийн хөрөнгө - Current assets- 周转资金 Мөнгө түүнтэй адилтгах хөрөнгө - Cash and cash equivalents- 与资金相等的资产 Эргэлтийн бус хөрөнгө - Non current assets- 非周转资金 Үндсэн хөрөнгө -Fixed assets - 基本资产 Өр төлбөрийг дотор нь дараах байдлаар ангилдаг. Богино хугацаат өр төлбөр - Short term liabilities- 短期负债值 Урт хугацаат өр төлбөр - Long term liabilities - 长期债务 Богино хугацаат өр төлбөр - Short term liabilities- 短期负债值 Дансны өглөг- Accounts payable- 应付 Урт хугацаат өр төлбөр - Long term liabilities - 长期债务 Хойшлогдсон татварын өр-Deferred tax liabilities-延迟税务债 Эздийн өмч- Equity- 所有人财产 Хувийн - Private equity- 私有 Тодруулах зүйл байвал бичээрэй. Амжилт

Амралтын өдрийн мэндээ. Өнөөдөр дансны давхар бичилтийн тухай мэдээлэл оруулж байна. Давхар бичилт гэж юу вэ: Үйл ажиллагаа хэрэгжсэнээр төрөл бүрийн хөрөнгө, эх үүсвэрт орсон өөрчлөлтийг тухайн үйл ажиллагааны анхан шатны баримтанд тусгагдсан дүнгээр нь аль нэг зохих дансны дебетэд үүнтэй уялдах өөр нэг дансных нь кредитэд тэнцүү мөнгөн дүнгээр бичсэнийг дансны давхар бичилт гэнэ. Давхар бичилтийн ангилал: Энгийн бичилт: Зөвхөн 2 данс харьцаж байвал Нийлмэл бичилт: 3 ба түүнээс дээш дансдууд харьцаж байвал Энгийн бичилтэй: Чагтан данс Эзэмшигчийн өмчийн бүртгэл Нийлмэл бичилт: Чагтан данс ХЧТА-ын бүртгэл Дээрх байдлаар бүртгэснээр Нягтлан бодох бүртгэлийн үндсэн тэнцэтгэлийн чанар хадгалагдана. Хөрөнгө= Өр төлбөр+Эзэмшигчдийн өмч Амжилт.

Дөрвөн тайлан Байгууллагын тухай мэдээллийг цэгцтэй бөгөөд өргөн хүрээнд авч болох нэг арга бол санхүүгийн тайлангуудыг унших юм. Үүнд дараах дөрвөн төрлийн тайлан хамаарна. Санхүүгийн байдлын тайлан — Balance sheet Орлогын тайлан — Income statement Өмчийн өөрчлөлтийн тайлан — Statement of changes in equity Мөнгөн урсгалын тайлан — Statement of cash flows Санхүүгийн байдлын тайлан буюу баланс нь компанийн хөрөнгө, бусдад өгөх өр төлбөр болон эзэмшигчдийн өмчийг тодорхой нэг хугацаагаар тасалбар болгон харуулдаг. Баланс нь Хөрөнгө=Өр төлбөр+Эзэмшигчдийн өмч гэсэн байдлаар тэнцдэг. Өөрөөр хэлбэл байгууллагын эзэмшигчдийн өмч нь хөрөнгөөс өр төлбөрийг хассан дүнтэй адил байна. Иймээс тухайн байгууллагын хөрвөх чадвар буюу өр зээлээ төлж барагдуулах чадвар, санхүүгийн байдлын тухай мэдээллийг балансаас харж болдог. Орлогын тайлан нь байгууллагын бизнесийн үйл явцаас үүдэн гарч буй санхүүгийн үйл ажиллагааг тодорхой хэсэг хугацааны уртад тооцоолон харуулна. Өөрөөр хэлбэл тухайн байгууллага тайлант хугацаанд хэр хэмжээний ашигтай ажиллаж, энэ ашгийг олохын тулд ямар зардал гаргасныг орлогын тайлангаас харж болно. Орлогын тайланд тухайн толгой компаниас хараат байдаг охин компаниудын (охин компанийн 50иас дээш хувийг эзэмшдэг бол хараат гэж үзнэ) орлого зарлагын мэдээлэл мөн багтдаг. Гэвч тухайн охин компани толгой компанийн 100% эзэмшилд байдаггүй бол, толгой компани эзэмшлийн эрхгүй хувьцаанд цэвэр орлогоос зарцуулан бүртгэх ёстой. Өөрөөр хэлбэл толгой компани охин компанийнхаа орлого зарлагыг өөрсдийн орлогын тайланд бүртгэх бөгөөд охин компанийн бусад хувь эзэмшигчдэд цэвэр орлогоос хуваарилах ёстой юм. Энэ бүртгэл орлогын тайлангийн хамгийн сүүлийн мөрөнд тусна. Цэвэр орлого/зарлагын дүнг харуулан дуусаж буй орлогын тайланд багтаагүй бусад орлого/зарлага байж бас болох бөгөөд үүнийг дэлгэрэнгүй орлого хэмээн үздэг. Энэ төрлийн орлогыг нэг бол орлогын тайлантай хамт бүртгэж эсвэл тусад нь дэлгэрэнгүй орлогын тайлан хэмээн бүртгэж болно. Дэлгэрэнгүй орлогод эздийн өмчид нөлөөлөх боловч компанийн эзэмшигчидтэй шууд хийгээгүй гүйлгээ багтдаг. Өөрөөр хэлбэл эздийн өмчийг өсгөх эсвэл бууруулах боловч орлого юм уу зарлага гэж тооцогдохгүй гүйлгээнүүдийг дэлгэрэнгүй орлого хэсэгт бүртгэнэ. Хоёр тусдаа тайлан болон бүртгэгдэж байгаа үед дэлгэрэнгүй орлогын тайлан нь орлогын тайлангийн орлого эсвэл зарлагын дүнгээс эхлэн тооцогдоно. Өмчийн өөрчлөлтийн тайлан нь компанийн эзэмшигдийн өмч тодорхой хугацааны уртад хэрхэн өөрчлөгдсөнийг харуулдаг. Гол бүрэлдэхүүн нь хувьцаа эзэмшигчдийн төлсөн капитал (paid in capital) болон хуримтлагдсан ашиг (retained earnings) юм. Халаасны хувьцаа нь шинээр бүртгэгдэж буй эздийн өмчийн дүнгээр өсөх бол өмнө гаргасан хувьцааг дахин худалдаж авсан гүйлгээний дүнгээр буурдаг. Харин хуримтлагдсан ашиг нь орлогын дүнгээр өсөж хувьцаа эзэмшигчдэд төлсөн ногдол ашгийн дүнгээр буурна. Мөнгөн урсгалын тайлан нь байгууллагын бэлэн мөнгөний хэрэглээг харуулдаг. Ингэснээр байгууллагын төлбөр төлөх чадвар болон санхүүгийн уян хатан байдлын мэдээллийг өгдөг чухал эх сурвалж болно. Энэ тайланд мөнгөн урсгалыг ерөнхий 3 төрөлд хувааж үзнэ: үйл ажиллагааны, хөрөнгө оруулалтын болон санхүүгийн мөнгөн урсгал. Хөрөнгө оруулалтын үйл ажиллагаанд урт хугацаат хөрөнгийн худалдан авалт, зарж борлуулах үйл ажиллагаа орох бол санхүүгийн үйл ажиллагаанд капиталыг олж авах болон төлж барагдуулахтай холбоотой үйл ажиллагаанууд багтана.

Санхүүгийн тайланд үр дүнтэй шинжилгээ хийхийн тулд дараах зургаан үе шатыг хэрэгжүүлдэг. 1. Шинжилгээ хийх зорилгоо тодорхойлох. Ямар зорилгоор шинжилгээ хийх гэж байгаагаа хамгийн түрүүнд тодорхой болговол шинжилгээний цар хүрээ, ашиглагдах баримт материал, шаардагдах хугацаа болон төсөв зэрэг олон зүйлс тодорхой болно. Зорилгоо тодорхойлоход төвөгтэй байгаа бол хэнд зориулан шинжилгээ хийж байгаагаа эхлээд бодоорой. Хувьцаа эзэмшигчдэд үү, хамтран ажиллах байгууллагад уу, удирдлагуудад уу, олон нийтэд үү? 2. Дата цуглуулах. Датаг санхүүгийн тайлангаас гадна асуулга, салбарын тоон үзүүлэлт, олон нийтэд нээлттэй өгөгдлийн сангаас цуглуулж болно. Дата их байх тусмаа сайн биш гэдэг дүрмийг битгий мартаарай. Таны судалгаанд хэрэг болох бөгөөд үнэн зөв дата л байвал бүгдийг цуглуулах гэж цаг үрэх хэрэггүй. 3. Датагаа цэгцлэх. Энэ шатанд датанаас хэрэггүй хэсгийг хасаж, зарим хэсгийг тохируулж бэлтгэнэ. Яг л хоолоо болгохын өмнө ногоогоо арилгаж, махаа хэрчих шиг бэлтгэл үе. 4. Датанд дүн шинжилгээ хийх Харин энэ хэсэгт бол өөрийн сонгосон математик, статистик, эдийн засгийн аргыг ашиглан тооцоолол хийнэ. Датанаас асууж болох бүх асуултаа асууна гэсэн үг. 5. Дүгнэлт гаргаж санал боловсруулах Датанаас хариултуудаа авсны дараа "бясалгал"-ын цаг эхэлнэ. Та ямар үр дүн хүлээж байсан бэ? Датанаас ямар үр дүн гарч байна? Энэ тохиолдолд цааш ямар арга хэмжээ авах вэ? Ер нь бол эхний шатанд тодорхойлсон зорилгодоо энэ шатанд хүрдэг. 6. Үргэлжлүүлэн хянах Хэрэв шаардлагатай бол хэсэг хугацааны дараа дахин дүн шинжилгээ хийж таны гаргасан дүгнэлт хэр зөв байсан, зөвлөмжийг бодитой хэрэгжүүлсэн эсэхийг дахин нягталж шалгана. Хэрэв эхний удаад буруу бодсон бол энэ удаад засах боломжтой. Таны ажилд амжилт хүсье

Санхүүгийн тайлан бэлтгэхэд олон улсад зөвшөөрөгдсөн хоёр төрлийн стандарт байдаг. 1. International Financial of Reporting Standards (IFRS) буюу Олон улсын санхүүгийн тайлагналын стандартыг одоогоор 120 гаруй оронд ашиглаж байна. 2. Generally Accepted Accounting Principles буюу US GAAP арга нь зөвхөн АНУ-д хэрэглэгддэг бөгөөд олон нийтэд хувьцаагаа арилжсан нээлттэй компаниуд санхүүгийн тайлан бэлтгэхдээ хэрэглэдэг. Тэгвэл энэ хоёр арга ямар ялгаатай вэ?

Эрхэм санхүүчид та бүхэнд Сангийн сайдын 2017/361 тоот тушаалаар батлагдсан Аж ахуй нэгжид мөрдөгдөх "Санхүүгийн тайлангийн Б маягт"-ыг ашиглахад хялбар болгож, MS Excel хэлбэрээр хувирган бэлтгэснийг хүргэж байна. Доорх файлыг татаж авна уу .

Эрхэм санхүүчид та бүхэнд Сангийн сайдын 2017/361 тоот тушаалаар батлагдсан Аж ахуй нэгжид мөрдөгдөх "Санхүүгийн тайлангийн А маягт"-ыг ашиглахад хялбар болгож, MS Excel хэлбэрээр хувирган бэлтгэснийг хүргэж байна. Доорх файлыг татаж авна уу .